Nước thải công nghiệp là gì? Thành phần và Tính chất

Nước thải công nghiệp là nước bị ô nhiễm có thể gây hại cho sức khỏe con người và môi trường nếu không được xử lý đúng cách. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu kĩ hơn cho bạn đọc về loại nước thải nguy hiểm này cũng như làm sao để có thể xử lý hiệu quả nhất.

Nước thải công nghiệp là gì?

Nước thải công nghiệp là nước thải được sinh ra từ quá trình sản xuất của các nhà máy, khu sản xuất, xí nghiệp,... Đặc tính ô nhiễm hay nồng độ có trong nước thải công nghiệp là rất khác nhau, nó tùy thuộc vào từng loại hình công nghiệp, từng dây chuyền sản xuất hoặc từng dạng quy mô của doanh nghiệp.

Nước thải công nghiệp có thành phần chất hóa học không ổn định, nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Tuy nhiên, phần lớn nước thải đều mang theo các ion kim loại nặng như sắt (Fe3), Chì (Pb2), thủy ngân (Hg2),... và một số thành phần hợp chất hữu cơ, vô cơ, những hợp chất hòa tan lẫn không tan và photpho, nito, các axit béo, chất clo, dầu mỡ,...

Do đó, để đảm bảo sự an toàn cho môi trường và cho con người xung quanh, doanh nghiệp cần thiết kế giải pháp và tìm hiểu công nghệ xử lý nước thải công nghiệp cho từng loại hình doanh nghiệp, cần đảm bảo sự linh hoạt cũng như phù hợp với quy trình sản xuất.

Nguồn gốc của nước thải công nghiệp

Nước thải công nghiệp thông thường sẽ được xếp vào hai loại:

• Nước thải công nghiệp bẩn: Loại nước được trực tiếp sinh ra từ các hoạt động sản xuất sản phẩm như vệ sinh các thiết bị máy móc, hoặc quá trình sinh hoạt thường ngày của công nhân nhà xưởng.
• Nước thải công nghiệp không bẩn: Loại này được sinh ra trong quá trình làm nguội máy móc, giải nhiệt ở trong các trạm làm lạnh, hoặc là hơi nước bị ngưng tụ trong quá trình sản xuất tạo thành.

Theo từng quy định riêng ở từng nước, từng địa phương, cụ thể tại Việt Nam theo khoản 2 điều 2 Nghị định 154/2016/NĐ-CP, nước thải công nghiệp có nguồn gốc từ các hoạt động sản xuất sau:

• Các hoạt động sản xuất của nhà máy bia, rượu, nước có gas, nước giải khát.
• Hoạt động từ ngành sản xuất mực in, cơ sở dệt nhuộm hoặc may mặc.
• Nước thải từ các trạm trộn bê tông, cơ sở sản xuất sơn, phun sơn.
• Nước thải sinh ra ở nhà máy chế biến cafe.
• Phát sinh tại các ngành dịch vụ lò hơi.
• Các cửa hàng, dịch vụ tiện ích như giặt ủi.
• Các khu chế xuất: mì ăn liền, sữa, giấy, các loại sản phẩm từ nông - lâm - thủy - hải sản.
• Nước xả ở các khu nông trại chăn nuôi gia súc, giết mổ gia súc - gia cầm.
•  Những nhà máy sản xuất linh kiện điện tử, gia công kim loại, cơ khí hoặc luyện kim,...
• Các nhà máy hóa chất, dược phẩm, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hoặc các yếu phẩm cho sinh hoạt như đồ gia dụng, vật liệu xây dựng, văn phòng phẩm,...

Thành phần của nước thải công nghiệp

Các thành phần gây ô nhiễm có trong nước thải công nghiệp chủ yếu là những hợp chất vô cơ, các hợp chất hữu cơ hòa tan, các chất hữu cơ vi lượng tạo nên mùi hôi khó chịu, các chất hữu cơ khó phân hủy bằng phương pháp sinh học, và một số loại chất hữu cơ gây hại cho thủy sinh.

Ngoài ra, trong nước thải công nghiệp còn bao gồm các thành phần gây ô nhiễm khác như dầu mỡ, các chất lơ lửng, những kim loại nặng, những chất dinh dưỡng,... đều ở hàm lượng cao.

Tính chất

1. Tính chất vật lý: Những loại nước thải công nghiệp thông thường sẽ mang theo mùi hôi rất nặng, bao gồm ở nhiều trạng thái rắn - lỏng - khí (những chất lơ lửng, chất keo, đá vôi,... thường được loại bỏ một phần nhờ lắng tụ).
2. Tính chất hóa học: Có cả thành phần vô cơ (clo, nito, photpho, lưu huỳnh, kim loại nặng như sắt, chì, các chất độc hoặc những khí thải H₂S, CH₄,...) và hữu cơ (carbohydrate, protein, các dưỡng chất nito, photpho, dầu mỡ, dầu máy, dầu nhờn, thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật,...).
3. Tính chất sinh học: Là những mầm bệnh, các loại nấm vi sinh gây nên những bệnh nguy hại cho cơ thể người.

Quy chuẩn về nước thải công nghiệp

Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa công bố một quy định mới về nước thải công nghiệp - QCVN 40, ngoài ra còn có quy định về nước thải công nghiệp 2015 (QCVN 14 - MT:2015/BTNMT) được áp dụng cho các loại nước thải sinh hoạt từ các cơ sở sản xuất kinh doanh và các ngành có liên quan.

Chia làm hai loại:

• Loại A: chỉ số tối đa cho các chất gây ô nhiễm, được phép thải vào những nguồn nước có mục đích dùng cho sinh hoạt.
• Loại B: chỉ số tối đa cho các chất gây ô nhiễm, không được phép thải chung vào nước có mục đích cung cấp cho sinh hoạt khi chưa trải qua quy trình xử lý nước thải công nghiệp.

Tại sao phải xử lý nước thải công nghiệp?

Nguồn nước thải công nghiệp song song với sự phát triển của ngành, kéo theo đó là vô vàng những hệ lụy không đáng cho môi trường và sức khỏe con người.

Làm ô nhiễm nguồn nước

Nước thải sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh vật trong nước.

Những hóa chất có trong nước làm biến đổi phần lớn tính chất của nước, khi các loài thủy sinh hấp thụ, lâu ngày sẽ sinh ra độc và dễ dẫn đến tình trạng biến đổi gen.

Làm ô nhiễm đất và những sinh vật sống trong lòng đất

Nước thải công nghiệp mang theo nhiều hợp chất vô cơ lẫn hữu cơ thấm vào đất, tích tụ lại sẽ tạo nên sự ô nhiễm đất và tổn hại đến môi trường sống của những sinh vật đất.

Làm ô nhiễm nguồn không khí

Những hợp chất vô cơ, hữu cơ độc hại có trong thành phần nước thải công nghiệp trải qua vòng tuần hoàn, theo hơi nước vào không khí, làm tăng mật độ bụi trong không khí.

Từ những nguy hại này, mỗi nhà máy, xí nghiệp, công ty, trước khi bắt đầu hoạt động cần tìm hiểu trước về những phương pháp xử lý nước thải công nghiệp để đảm bảo an toàn cho môi trường và cho những người xung quanh.