Asen và cách xử lý cho nguồn nước nhiễm Asen hiệu quả

• Tác giả: Nguyệt Nga
• Cập nhật: 21-09-2022
• Tham vấn chuyên môn: PGS.TS Đồng Kim Loan

Asen là nguyên tố tự nhiên trong lòng đất, có độc tố cao. Chúng đã trở thành vấn đề đáng lo ngại, khi xâm nhập vào nguồn nước giếng khoan và để lại những tác động tiêu cực đến sức khỏe người dùng. Vậy Asen là gì? Tác hại khi sử dụng nước nhiễm Asen? Và cách khắc phục chúng như thế nào?

1. Asen là gì?

Asen (hay còn gọi là thạch tín) là một nguyên tố có màu xám bạc và rất độc khi ở dạng hợp chất. Trong tự nhiên, Asen nằm ở lớp trầm tích của vỏ trái đất, thông qua các quá trình thủy địa hóa và sinh địa hóa, các điều kiện địa chất thủy văn để xâm nhập vào nước. Do vậy, nó thường có mặt trong các tầng nước ngầm và nước bề mặt.

Tại Việt Nam, ô nhiễm Asen đã được nhắc đến rất nhiều. Theo đánh giá của WHO, khoảng trên 15 triệu người Việt Nam (gần 1/5 dân số) có thể phải đối mặt với nguy cơ tiềm tàng về nhiễm độc asen do sử dụng các nguồn nước ô nhiễm không được xử lý triệt để. Mức độ ô nhiễm đặc biệt cao ở các tỉnh Hà Nam, Hà Nội, Hưng Yên, Hà Nội, Vĩnh Phúc, Long An, Đồng Tháp, An Giang và Kiên Giang…

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Huy Nga, Cục trưởng Cục Quản lý môi trường y tế, Bộ Y tế: “Asen là một chất độc, độc gấp 4 lần thủy ngân. Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) và liên minh Châu Âu (EU) công nhận là các chất gây ung thư nhóm 1”.

Do đó, việc loại bỏ asen và các kim loại nặng trong nước ăn uống trở thành nhu cầu cấp thiết. Điều này đòi hỏi phải có một giải pháp về công nghệ có hiệu quả, phù hợp với thực tiễn của Việt Nam và có tính khả thi cao.

Tác hại của Asen

Asen rất độc và hại cho cơ thể con người, chỉ cần tiêu thụ một lượng bằng nửa hạt ngô là đã cũng có nguy cơ dẫn đến tử vong. Việc hấp thụ Asen lâu dài ảnh hưởng đến một loạt các cơ quan và hệ thống trong cơ thể bao gồm:

• Da.
• Hệ thần kinh.
• Hệ hô hấp.
• Hệ tim mạch.
• Gan, thận, bàng quang và tuyến tiền liệt.
• Hệ thống miễn dịch.
• Hệ thống nội tiết.
• Quá trình phát triển.

Biểu hiện của ngộ độ Asen rất đa dạng, chúng tích tụ dần trong cơ thể và gây ra những thay đổi, biến chứng. Trong các giai đoạn thời gian, và tùy theo mức độ tích tụ trong cơ thể mà thời gian có thể đến chậm hơn hoặc nhanh hơn.

Đặc biệt, Asen không có mùi vị, nên rất khó bị phát hiện thông thường. Người dùng chỉ khi xuất hiện các triệu chứng lạ như da bị sừng hóa và đổi màu, đau dạ dày, buồn nôn, tiêu chảy, tê tay và chân, mắt kém khi có một lượng nhất định trong cơ thể. Ngoài ra, tiếp xúc lâu dài với asen có thể có các bệnh mãn tính, nguy hiểm hơn.

Asen trong nước ngầm còn ảnh hưởng đối với thực vật như một chất ngăn cản quá trình trao đổi chất, làm giảm năng suất cây trồng khi sử dụng để tưới tiêu.

Theo quy định, hàm lượng asen trong nước sinh hoạt phải < 0.01 mg/l mới là đạt yêu cầu an toàn sức khỏe.

Hiện trạng ô nhiễm Asen ở Hà Nội

Theo một báo cáo của UNICEF, khu vực phía Nam Hà Nội bị nhiễm asen rất nặng. Mức độ ô nhiễm có thể xếp ở top những vị trí đầu tiên trong danh sách. Chẳng hạn như: Pháp Vân, Tương Mai, Linh Đàm, Nam Dư (Hoàng Mai), Hạ Đình (Thanh Xuân), Quỳnh Lôi (Hai Bà Trưng), Mỹ Đình (Nam Từ Liêm), Đông Lỗ (Ứng Hòa), Phương Trung (Thanh Oai)...

Người dân thường sử dụng bể lọc nước tự xây dựng thô sơ để xử lý nước mà không để ý rằng bên trong có những chất ô nhiễm nào. Dẫn đến việc làm sạch nước giếng khoan không hiệu quả. Với công thức: làm thoáng - lắng - lọc có thể chỉ xử lý được 60 - 80% Asen, magan, phần nhỏ Amoni,...

Với những trường hợp như vậy, các hộ gia đình nên tìm đến các trung tâm, công ty có các chuyên gia ngành nước để được tư vấn. Từ đó sẽ đưa ra giải pháp xử lý triệt để tất cả các chất độc hại.

Cách xử lý nguồn nước nhiễm Asen

Với những lo ngại về sức khỏe như vậy, mọi người thường tự hỏi làm thế nào để loại bỏ Asen khỏi nước. Chắc chắn một bộ lọc thông thường không thể đáp ứng được yêu cầu. Các biện pháp đun sôi hoặc khử bằng Clo cũng không thể loại bỏ được Asen. Vậy các công nghệ nào mới là sự lựa chọn tối ưu nhất.

1. Công nghệ lọc RO

Đây được coi là giải pháp tốt nhất để lọc loại bỏ Asen cũng như lọc sạch nước. Không chỉ dừng lại ở việc loại bỏ Asen, thiết bị lọc nước tinh khiết còn có thể loại bỏ gần như hoàn toàn: vi trùng và vi rút rồi các loại ký sinh trùng, chất hữu cơ, vô cơ...

Công nghệ RO - thẩm thấu ngược là một quá trình buộc nước qua màng bán thấm dưới áp lực. Đồng thời các chất ô nhiễm bị loại bỏ cho nguồn nước uống tinh khiết và lành mạnh hơn. Kể các các nguyên tố khó nhằn như chì, thuốc trừ sâu... cũng được xử lý hoàn toàn.

Tuy nhiên, màng RO  cần bảo trì thường xuyên để đảm bảo việc xử lý hoạt động bình thường trong thời gian dài. Điều đáng lưu ý nhất là nước này có thể uống ngay mà không cần đun sôi lại.

2. Bộ lọc tổng chuyên dụng

Loại cột lọc chuyên dùng để lọc Asen, kim loại nặng và các chất vô cơ thường sẽ có các vật liệu lọc như: cát thạch anh, sỏi thạch anh, cát mangan, hạt birm/mangan greensand, hạt folic (hỗn hợp của oxit sắt và MnO2 chuyên dùng để lọc Asen), đá ong. Bên cạnh khả năng lọc kim loại nặng, loại cột lọc này cũng kiêm luôn chức năng lọc cơ học, giúp loại các cặn bẩn, chất không tan trong nước.

Để xử lý các chất tan trong nước, các chất gây màu, mùi, chất hữu cơ (trong đó có cả các chất trong dầu thải như Styren, Benzen, Toluen…) và diệt khuẩn, cần lắp thêm một cột lọc than hoạt tính để hấp phụ các tác nhân kể trên.

Nước nhiễm Asen cần phải chú ý do đây là thành phần rất khó để xử lý, và tạo ra những tác động nguy hiểm đến người dùng. Nếu đang gặp vấn đề về lọc sạch nước giếng khoan, hãy tìm đến chúng tôi. Chúng tôi có thể giúp bạn đưa ra các giải pháp xử lý hoàn toàn các thành phần ô nhiễm trong nước không chỉ có Asen.